Μπορεί η γεωμηχανική να σώσει τη γη;

Καθώς πλημμυρίζουμε με εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα την ατμόσφαιρα, κάνουμε κάτι πολύ χειρότερο από το να ζεσταίνουμε και να καταστρέφουμε τον πλανήτη. Κάνουμε ένα τεράστιο και ανεξέλεγκτο πείραμα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργούμε ένα διαφορετικό κόσμο από αυτόν που παραλάβαμε από τους προγόνους μας. Αν και καθυστερημένα, αποφασίσαμε να κλείσουμε την κάνουλα του άνθρακα, ελπίζοντας ότι έτσι θα σταματήσουν οι επιπτώσεις που προέκυψαν από όλα αυτά που κάναμε τους τελευταίους δύο αιώνες, πριν να είναι αργά. Αν όμως για λόγους πολιτικούς και οικονομικούς, δε μπορούμε να σταματήσουμε τις εκπομπές άνθρακα, τι θα απογίνουμε; Μήπως χρειαζόμαστε κι ένα εναλλακτικό σχέδιο;

Υπάρχουν ορισμένοι επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι αν χρησιμοποιήσουμε τη γεωμηχανική με τον

αντίστροφο τρόπο απ’ ό,τι τη χρησιμοποιούσαμε μέχρι σήμερα, θα μπορούσαμε ίσως να δροσίσουμε λίγο τον πλανήτη μέσω ενός ελεγχόμενου πειράματος, ως αντίδραση στο μη ελεγχόμενο. Μάλιστα, σύμφωνα με μία πρόσφατη έκδοση για το Copenhagen Consensus on Climate –όπου αναζητούνται φτηνοί τρόποι για την αλλαγή του κλίματος- η γεωμηχανική μπορεί να είναι αποτελεί το μόνο τρόπο όχι μόνο για να μειώσει τη θερμοκρασία της γης, αλλά και για να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Υπάρχουν αρκετοί πιθανοί τρόποι για να χρησιμοποιηθεί η γεωμηχανική , αλλά οι πιο γνωστοί είναι αυτοί που επικεντρώνονται στο να ελέγχεται η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη γη. Με απλά λόγια, μιλάμε για τη σχέση ανάμεσα στην ποσότητα της ηλιακής ενέργειας που χτυπάει τη γη και την ποσότητα που κρατείται από την ατμόσφαιρα, πριν ακτινοβοληθεί ή αντανακλαστεί και πάλι στο διάστημα. Αντιμετωπίζοντάς το έτσι, το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν είναι καθόλου κακό. Χωρίς έστω λίγο από αυτό, η γη θα ήταν ένα κρύο νεκρό μέρος, με μέση θερμοκρασία τους -18ο C. Δυστυχώς, προσθέτοντας διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, είναι σαν να βάζουμε ένα πάπλωμα στον πλανήτη.

Ένας τρόπος για να γυρίσουμε το θερμοστάτη προς τα κάτω είναι να απλώσουμε σωματίδια θειαφιού στην ατμόσφαιρα, είτε μέσω πυροβόλων ή αεροπλάνων, ώστε να αυξηθεί η μάζα του αέρα και να διώχνει το ηλιακό φως. Γνωρίζουμε ήδη ότι η διαδικασία αυτή μειώνει την παγκόσμια θερμοκρασία: όταν το 1991 το ηφαίστειο Pinatubo που απελευθέρωσε εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του θειαφιού στην ατμόσφαιρα, προκάλεσε πτώση τις θερμοκρασίας για τους επόμενους μήνες περί τους 0.5ο C. Η γεωμηχανική θα μπορούσε να δουλέψει περίπου με τον ίδιο τρόπο, μόνο που θα χρειαζόταν να γίνεται συνεχώς, ώστε το φαινόμενο του θερμοκηπίου να διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα.

Άλλες μέθοδοι περιλαμβάνουν τον ψεκασμό θαλασσινού νερού από πλοία και τη δημιουργία θολούρας στα χαμηλά σύννεφα, τα οποία μετά θα αντανακλούσαν περισσότερο ηλιακό φως. Μία άλλη περισσότερο ακραία λύση, θα ήταν να τοποθετηθούν καθρέφτες στην τροχιά της γης. Κι αν αυτές οι ιδέες ακούγονται περίπλοκες, τουλάχιστον είναι πιο φτηνές σε σχέση με άλλες.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και ιδέες που κοστίζουν ακριβά και δε γνωρίζουμε αν θα έχουν τα απαιτούμενα αποτελέσματα. Ο Bill Gates, αυτό το διάστημα ασχολείται με μία εφαρμογή που σκοπό έχει να μειώσει τους τυφώνες. Σύμφωνα με το πλάνο, μεγάλα πλοία θα μπαίνουν στο «μονοπάτι» της καταιγίδας, θα αντλούν παγωμένα νερά από τα βάθη των ωκεανών και θα τα φέρνουν στην επιφάνεια, σπρώχνοντας προς τα κάτω τα πιο ζεστά. Η καταιγίδα μην έχοντας νερό στην απαιτούμενη θερμοκρασία για να μετατραπεί σε τυφώνα, θα υποβαθμίζεται σημαντικά κι έτσι θα αποφεύγονται καταστροφές, όπως αυτή της Νέας Ορλεάνης.

Σε μια εφημερίδα του 1990, ο John Latham, επιστήμονας στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικής Έρευνας στο Κολοράντο, πρότεινε την αύξηση του αριθμού των σταγόνων στα σύννεφα του θαλάσσιου στρώματος, τα οποία με τη σειρά τους θα αυξήσουν σημαντικά την αντανάκλαση. Τα σύννεφα αυτά καταλαμβάνουν το 1/3 των ωκεανών. Οι σταγόνες του νερού στα σύννεφα αντανακλούν ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα. Και ο αριθμός των σταγόνων που περιλαμβάνουν είναι πιο εύκολα ελεγχόμενος από τον αριθμό πυρήνων που συμπυκνώνονται σε αυτά, όπως είναι οι μικροποσότητες σκόνης. Πολύ από αυτούς τους πυρήνες παράγονται πάνω στη γη. Τα σύννεφα που βρίσκονται πάνω από τη γη περιλαμβάνουν πολλές σταγόνες ανά κυβικό εκατοστό, σε αντίθεση με τα σύννεφα που βρίσκονται πάνω από τη θάλασσα και περιλαμβάνουν λιγότερες. Γενικά, όσο λιγότερες είναι οι σταγόνες σε ένα σύννεφο, τόσο μικρότερο είναι αυτό. Μάλιστα, αυτά που διαθέτουν μικρότερα σταγονίδια, τείνουν να είναι πιο λευκά. Έτσι, προτάθηκε να εγχέεται θαλασσινό αλάτι από την επιφάνεια του ωκεανού στα σύννεφα ώστε να αυξάνονται τεχνητά οι σταγόνες, να μεγεθύνονται τα σύννεφα και να αυξηθεί η αντανάκλασή τους, κάνοντας τα… κι απ’ τον ήλιο ξέξασπρα. Σύμφωνα με την έρευνα τα αποτελέσματα θα είναι «δροσερά».

Πριν όμως ξεκινήσουμε να φτιάχνουμε μόνοι μας ηφαίστεια, σύννεφα και καταιγίδες καλό είναι να σκεφτούμε όλες τις παραμέτρους. Αν γεμίσουμε θειάφι την ατμόσφαιρα, η όξινη βροχή θα αυξηθεί και θα καταστρέψει την άγρια ζωή και τα δάση. Προβλήματα θα προκαλέσουν και τα λευκότερα σύννεφα, όπως και η υποβάθμιση των τυφώνων σε καταιγίδες. Ένας δροσερός, αλλά στεγνός πλανήτης δεν είναι αυτό που επιθυμούμε στην προκειμένη περίπτωση. Ένας πιο ανθρώπινος ίσως;