Κι όμως: Το γέρικο σκυλί μαθαίνει ακόμη νέα κόλπα! Πώς θα το εκπαιδεύσεις

Το 1523 ο Άγγλος John Fitzherbert στο βιβλίο του The boke of husbandry έγραψε την περίφημη old English style φράση "the dogge must lerne when he is a whelpe, or els it wyl not be; for it is harde to make an old dogge to stoupe". Kοινώς, "δεν μπορείς να διδάξεις σε ένα γέρικο σκυλί νέα κόλπα". Είναι μία ευρέως διαδεδομένη άποψη μέχρι και σήμερα, αλλά ισχύει; Η εκπαιδεύτρια σκύλων, Μαριλένα Σαρίδη μας δίνει την απάντηση.



Από τη Μαριλένα Σαρίδη
Πριν από περίπου ένα χρόνο, η εκπαιδεύτρια σκύλων Μαριλένα Σαρίδη μας είχε μιλήσει για τα πρώτα εκπαιδευτικά βήματα για νέους... σκυλογονείς. Τώρα, έφτασε η στιγμή να ανοίξουμε το επόμενο κεφάλαιο, πάντα με τη βοήθεια της ειδικού: Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον σκύλο μας όταν πια έχει μεγαλώσει;

Έρευνες έχουν δείξει ότι οποιοσδήποτε σκύλος έχει τη δυνατότητα να μαθαίνει, είτε νέος είτε σε πιο προχωρημένη ηλικία. Οπωσδήποτε ισχύει ότι σε νεαρή ηλικία τα σκυλιά μαθαίνουν πιο γρήγορα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα ενήλικα σκυλιά δεν μπορούν να μάθουν.
Ένα ενήλικο σκυλί στην ηλικία των 3 ετών, σίγουρα έχει διαμορφώσει τον χαρακτήρα του και έχει αποκτήσει κάποιες συνήθειες. Καλές ή κακές, αυτό συνήθως εξαρτάται από εμάς. Για παράδειγμα, ένα ενήλικο φοβικό ή νευρωτικό σκυλί δεν πρόκειται ποτέ να γίνει φοβερά κοινωνικό ή ήρεμο. Με αρκετή εκπαίδευση και δουλειά σίγουρα μπορεί να καλυτερέψει αλλά όχι να αλλάξει ριζικά χαρακτήρα.

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για τέτοιου είδους σκυλιά είναι να τους μάθουμε πώς να συμπεριφέρονται σε συγκεκριμένες καταστάσεις και πώς να παραμένουν ήρεμα όταν νιώθουν ότι απειλούνται. Μαθαίνοντας εντολές. Ο τρόπος που εκπαιδεύεται ένα ενήλικο σκυλί δεν διαφέρει και πολύ με αυτόν ενός κουταβιού. Αυτό που αλλάζει είναι ότι θα πρέπει να το ανταμείβουμε περισσότερο έτσι ώστε να το ωθούμε να εκτελεί επαναλήψεις των εντολών που θέλουμε να του μάθουμε. Ουσιαστικά του δίνουμε ένα αρκετά ελκυστικό κίνητρο ώστε να έχει όρεξη να ασχοληθεί. Μην ξεχνάτε ότι άλλη όρεξη και διάθεση έχει το κουτάβι και άλλη ένα ενήλικο σκυλί.

Ο βαθμός της συνέπειάς μας στην επιβράβευση τέτοιων συμπεριφορών, παίζει καθοριστικό ρόλο

Σημείο "κλειδί": Οι φωνητικές εντολές
Ίσως το πιο βασικό απ όλα στην εκπαίδευση είναι η ανταπόκριση του σκύλου σε φωνητικές εντολές. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι να ορίσουμε κάποιες λέξεις-κλειδιά οι οποίες σηματοδοτούν κάποιες συμπεριφορές που απαιτούμε από το σκυλί μας. Πρώτα ανταμείβουμε το σκυλί μας όταν αυτές οι συμπεριφορές εμφανίζονται από μόνες τους χωρίς να του έχουμε ζητήσει τίποτα. Για παράδειγμα, δίνουμε στο σκυλί μας μία λιχουδιά, ξαφνικά, επειδή κάθεται, ξαπλώνει ή δεν γαβγίζει σε κατάσταση που κανονικά θα γάβγιζε. Ο βαθμός της συνέπειάς μας στην επιβράβευση τέτοιων συμπεριφορών, παίζει καθοριστικό ρόλο. Επίσης, ειδικά στο ξεκίνημα της εκπαίδευσης, η λιχουδιά πρέπει να είναι ακαταμάχητη για το σκυλί έτσι ώστε να αυξηθεί και ο ρυθμός εμφάνισης των επιθυμητών συμπεριφορών!
Υπάρχει μια μέθοδος με την οποία μπορούμε να μάθουμε στο σκυλί μας τα πάντα, από το να κλείνει ντουλάπια μέχρι να μας φέρνει την εφημερίδα

Μετά από αρκετές επαναλήψεις, εισάγουμε και μία φωνητική εντολή πριν την ανταμοιβή. Αυτό ονομάζεται εξαρτημένο ερέθισμα και επαφίεται στην γνωστή θεωρία της κλασσικής εξάρτησης του Παβλόφ (Pavlovian η Respondent Conditioning). Από εδώ και πέρα η φωνητική εντολή πρέπει πάντα να υπάρχει πριν την επιβράβευση. Εάν το σκυλί εκτελέσει την εντολή τότε αμέσως του δίνουμε την λιχουδιά. Εάν δεν την εκτελέσει, δεν παίρνει τίποτα. Το αντίθετο της ανταμοιβής στο συγκεκριμένο τρόπο δεν είναι η τιμωρία αλλά η απουσία επιβράβευσης. Χρησιμοποιώντας την παραπάνω μέθοδο, και χωρίς προηγούμενη εκπαίδευση, μπορούμε να μάθουμε στο σκυλί μας τα πάντα, από το να κλείνει ντουλάπια μέχρι να μας φέρνει την εφημερίδα.
Για πιο δύσκολες εντολές, η εκπαίδευση γίνεται σε στάδια. Χρήσιμο είναι και το κλίκερ το οποίο σηματοδοτεί πιο καθαρά την σωστή εκτέλεση μίας εντολής καθώς και την επερχόμενη λιχουδιά. Ο ίδιος τρόπος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για διόρθωση συμπεριφοράς σε σκυλιά κάθε ηλικίας ακόμα και αρκετά προχωρημένης. Ο χρόνος που αφιερώνουμε στην εκπαίδευση του σκυλιού μας είναι από μόνος του εποικοδομητικός καθώς και το αίσθημα της επίτευξης, ανταμοιβής και επικοινωνίας με αυτό. Όλα αυτά προϋποθέτουν όρεξη και διάθεση για εκπαίδευση και το τελικό αποτέλεσμα είναι η δική μας ανταμοιβή, η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της δικιάς μας αλλά και του σκύλου μας.


Εάν μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε ότι το σκυλί μας θα μαθαίνει πάντα κάποιες εντολές, θα τις εξασκεί και θα κρατάει το μυαλό του απασχολημένο τότε αυξάνονται οι πιθανότητες να διατηρήσει μεγαλύτερη εγκεφαλική διαύγεια και να είναι πιο έξυπνο από ένα σκυλί που δεν έχει μάθει τίποτα. Σε γενικές γραμμές το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους. Όσο περισσότερο εξασκούμε το μυαλό μας τόσο πιο «καλοδιατηρημένο» θα παραμείνει ακόμα και σε προχωρημένη ηλικία. Κάθε ηλικία είναι μία καλή ηλικία για να μάθουμε κάτι νέο. Και εμείς και τα σκυλιά μας!
* Η Μαριλένα Σαρίδη εργάζεται ως εκπαιδεύτρια σκύλων. Για περισσότερες πληροφορίες/ ανταλλαγές απόψεων και εμπειριών για τα σκυλάκια σας επισκεφτείτε το Marilena Dog-Trainer (Εκπαιδεύτρια σκύλων) στο facebook ή το site της happydogtrainer.gr
Eπιμέλεια κειμένου: Παχούλη Ιωάννα

Share